Kotrolna – upravljačka jedinica – CU
Kontrolna (upravljačka) jedinica (eng. Control unit -CU)
je koordinator rada cijelog računarskog sistema. Upravlja radom svih
dijelova računala, računarom kao cjelinom, te svim procesima u računaru.
Kontrolna jedinica, ima glavnu ulogu u organizaciji računara.
Upravljačka jedinica
Dizajn -način realizacije- kontrolne jedinice
Kontrolna jedinica je standardno realizovana (dizajnirana) hardverski. Dizajn se temelji na fiksnoj arhitekturi. CU se sastoji od flip flopova, logičkih prekidača (vrata) i kompleksnijih digitalnih kola (sklopova kao što su koderi/dekoderi. multipleksori, selektori i druga namjenska kola).
Blok šema hardverski dizajnirane CU jedinice
interni dijelovi CU i veze sa ostatkom računarskog sistema
Ulaz u CU jedinicu se obavlja prihvatanjem podataka iz MBR-a u dekoder instrukcija, ima direktane upravljačke izlaze (koje zavisi od praktične realizacije, a obavezno prema memoriji) i izlaze preko brojača naredbi.
Postoji mogućnost i da se CU dizajnira softverski, ali o tome ima smisla govoriti tek kad se upozna sa detaljima hardverske organizacije CU, pa se onda pokušaju softverski emulirati funkcije CU.
Funkcije kontrolne jedinice
Kontrolna jedinica nadzire i upravlja i nadzire rad ALU i puni i mijenja sadržaj registara, određujući time aktivnost i stanje adresne i magistrale podataka. Zbog važbosti nabrojaćemo osnovne funkcije CU:
-
Organizuje prenos i obradu podataka
-
Određuje koje će operacije ALU izvršavati, nalazi informacije u memoriji koje su potrebne za te operacije i prenosi rezultate na odgovarajuća memorijska mjesta.
-
Kontroliše i sinhronizuje rad svih ostalih dijelova računara uzima jednu po jednu instrukciju iz memorije i pošto je prepozna ili dekodira (dešifruje) izvršava je.
-
Vodi računa o tome koji bajtovi u memoriji sadrže instrukciju koju računar trenutno obrađuje
-
Upravllja izvršavanjem programa tako što uzima naredbu po naredbu iz memorije, prepoznaje je, dekodira, „naređuje“ odgovarajuće akcije drugim jedinicama.
-
S obzirom na vrstu instrukcije CU odlučuje koja će jedinica i kako u datom trenutku da radi.
-
Kada je to obavljeno, kontrolna jedinica ide na narednu instrukciju (obično smještenu na sljedećem memorijskom mjestu) ukoliko instrukcija ne govori računalu da je sljedeća instrukcija smještena negdje drugdje.
-
Vodi računa o komunikaciji između uređaja, nadgleda i usklađuje rad pojedinih jedinica, tako da se program saopšten računaru izvrši.
Prava uloga i važnost ove jedinice može sagledati samo ako se analizira u sprezi sa ALU.
