Excel Funkcije i formule

Excel

Funkcije i formule

Suština Excela jeste u korišćenju formula i funkcija. Excel poznaje dvije vrste sadržaja i to su:

Konstanta i
Formula.

Konstanta je bilo kakav slobodno unijeti podatak.

Formula je izraz ili funkcija, koja podleže strogim sintaksnim i semantičkim pravilima. Formula se prepoznaje tako što uvijek počinje znakom jednakosti (“=”).

Funkcije prestavljaju urađene formule koje obavljaju matematičke operacije umjesto vas. Excel na formule gleda kao na funkciju sa svojim argumentima.

Funkcije možemo shvatiti i kao predefinsane posebne formule, koje koristimo kao dijelove formula koje sami kreiramo - konstruišemo.

Excel ima preko 300 funkcija. To je golem broj i većinu tih funkcija prosječan korisnik neće nikada zatrebati. Ipak, poznavanje većeg broja funkcija daje korisniku i veću sposobnost u baratanju podacima, iako se već i sa poznavanjem dvadesetak osnovnih i najčešće korištenih funkcija može puno postići.

Argument možemo shvatiti kao referencu iza funkcije.

Kao referenca se može koristiti broj, tekst, logička vrijednost.

Svaka funkcija pored argumenta sadrži i operator.

Operatori su matematički simboli koji su podeljeni u tri kategorije i to: aritmetički, tekstuali i logički izraz.

Aritmetički operatori su:
+ sabiranje
- oduzimanje
/ djeljenje
* množenje
% procenat
^ stepenovanje

Tekstualni izraz – operatator spajanja teksta
& spajanje teksta

Logički operatori
= jednako
> veće je od
< manje je od
> = veće ili jednako
< = manje ili jednako
<> različito

Excel ima čitavu paletu urađenih funkcija (više od 300) koje vam omogućavaju lakši rad.

Funkcije u Excelu su sortirane na nekoliko segmenta i to:

Funkcije baze podataka	Funkcije za datum i vrijeme
Inženjerske funkcije	Finansijske funkcije
Informacione funkcije	Logičke funkcije
Funkcije za traženje i reference	Matematičke i trigonometrijske funkcije
Tekstualne funkcije	Statističke funkcije

Funkcije baze podataka

Ove funkcije se izvršavaju nad opsezima koji mogu obuhvatati više od jednog reda ili kolone. Najćešće se koriste u velikim organizacijama koje imaju ogromne baze podataka i tada služe recimo za traženje maksimalne zarade u nekom dužem vrijemenskom periodu.

Microsoft Excel uključuje funkcije radnog lista koje analiziraju podatke smještene (zapamćene/spremljene) u popise ili baze podataka. Svaka od ovih funkcija, zajednički nazvanih Dfunctions (Dfunkcije), koristi tri argumenta: bazu podataka, polje i kriterije. Ovi argumenti upućuju na raspone u radnom listu koje funkcija upotrebljava.

Neke od funkcija iz ove palete su:

DAVERAGE – Ova funkcija vraća prosjek vrijednosti koje zadovoljavaju zadati kriterijumi ,

DCOUNT – Ova funkcija izračunava broj ćelija koje sadrže brojeve koji zadovoljavaju zadati kriterijum.

Funkcije za datum i vrijeme

Ovu su veoma moćne funcije koje vam daju mogućnost da upravljate informacijama o elementima vremena i da ih automatizujete. Recimo, ukoliko u firmi u kojoj radite, dajete dnevne izveštaje, onda ukoliko želite možete u svoj izveštaj uključiti datum, to jest dan kada je izveštaj odštampan. To možete naravno ručno da uradite ili pak da to Excel uradi za vas.

Funkcije za datum i vrijeme su mnogobrojne, najčešće korišćene su:

DATE – Vraća cjelobrojnu vrijednost datuma kao redni broj

DATEVALUE – Pretvara datum iz tekstualne forme i vrijednost kao redni broj

NOW() Funkcija ispisuje tekući datum i vrijeme.

TODAY() Funkcija ispisuje tekući datum.

HOUR (vrijeme u brojčanom obliku prikaza) Funkcija iz brojčanog prikaza vremena izdvaja sate.

Inženjerske funkcije

Inženjerske funkcije su za različite tipove analiza, statistike itd. Pretežno koriste Basselovu funkciju, kojima se u ovom Brzom vodiču nećemo baviti ali smatram ih interesantnim u smislu pominjanja za neko detaljnije istraživanje.

Evo spiska ovih funkcija sa osnovnim opisom šta rade:

Funkcija	Opis	Funkcija	Opis
BESSELI	Daje izmenjenu Beselovu funkciju In(x)	BESSELJ	Daje Beselovu funkciju Jn(x)
BESSELK	Daje izmenjenu Beselovu funkciju Kn(x)	BESSELY	Daje Beselovu funkciju Yn(x)
BIN2DEC	Pretvara binarni broj u decimalni	BIN2HEX	Pretvara binarni broj u heksadecimalni
BIN2OCT	Pretvara binarni broj u oktalni	COMPLEX	Pretvara realne i imaginarne koeficijente u kompleksni broj
CONVERT	Pretvara broj iz jednog mjernog sistema u drugi	DEC2BIN	Pretvara decimalni broj u binarni
DEC2HEX	Pretvara decimalni broj u heksadecimalni	DEC2OCT	Pretvara decimalni broj u oktalni
DELTA	Provjerava da li su dvije vrijednosti jednake	ERF	Daje funkciju greške
ERFC	Daje komplementarnu funkciju greške	GESTEP	Provjerava da li je neki broj veći od granične vrijednosti
HEX2BIN	Pretvara heksadecimalni broj u binarni	HEX2DEC	Pretvara heksadecimalni broj u decimalni
HEX2OCT	Pretvara heksadecimalni broj u oktalni	IMABS	Daje apsolutnu vrijednost (modul) kompleksnog broja
IMAGINARY	Daje imaginarni koeficijent kompleksnog broja	IMARGUMENT	Daje argument teta, tj. ugao izražen u radijanima
IMCONJUGATE	Daje kompleksnu konjugaciju kompleksnog broja	IMCOS	Daje kosinus kompleksnog broja
IMDIV	Daje količnik dva kompleksna broja	IMEXP	Daje eksponent kompleksnog broja
IMLN	Daje prirodni logaritam kompleksnog broja	IMLOG10	Daje logaritam sa osnovom 10 kompleksnog broja
IMLOG2	Daje logaritam sa osnovom 2 kompleksnog broja	IMPOWER	Daje kompleksni broj podignut na cjelobrojni stepen
IMPRODUCT	Daje proizvod 2 do 29 kompleksnih brojeva	IMREAL	Daje realni koeficijent kompleksnog broja
IMSIN	Daje sinus kompleksnog broja	IMSQRT	Daje kvadratni korijen kompleksnog broja
IMSUB	Daje razliku dva kompleksna broja	IMSUM	Daje zbir kompleksnih brojeva
OCT2BIN	Pretvara oktalni broj u binarni	OCT2DEC	Pretvara oktalni broj u decimalni
OCT2HEX	Pretvara oktalni broj u heksadecimalni

Finansijske funkcije

U zavisnosti od toga čime se bavite, sasvim je sigurno da ćete koristiti razne funkcije koje Excel ima u svojoj širokoj paleti mogućnosti. Svako od nas vodi svoje finansije, ako ste preduzetnik vodite finansije. Ma šta da radite finansije su osnov svega.

Excel ima čitav niz funkcija koje se mogu koristiti za računanje kamata, rata otplata kredita, hipoteke, obračunavanja budućih vrijednosti novca itd.

Neke od tih često korišćenih funcija su:

FV – Vraća buduću vrijednost periodičnih uplata i konstantu kamatnu stopu

NPV – Ova funkcija izračunava sadašnju neto vrijednost ulaganja na osnovu eskontne stope i nekoliko budućih isplata.

PV – Vraća sadašnju vrijednost investicije.

Informacione funkcije

Informacione funkcije generalno vraćaju logičke rezultate i mogu se koristiti u mnogim situacijama. Ono što je karakteristično za njih jeste da se veoma često koriste u kombinaciji sa drugim funkcijama.

Evo nekih:

CELL Daje informacije o formatiranju, položaju ili sadržaju ćelije

ERROR.TYPE Daje broj koji odgovara tipu greške

INFO Daje informacije o tekućem operativnom okruženju

ISBLANK Daje TRUE ako je vrijednost prazna

ISERROR Daje TRUE ako je vrijednost bilo koja vrijednost greške

ISNUMBER Daje TRUE ako je vrijednost broj

TYPE Daje broj koji pokazuje tip neke vrijednosti

Logičke funkije

Logičke funkcije testiraju ćelije i opsege i vraćaju logički rezultat u obliku teksta.

logičke funkcije

Neke od logičkih funkcija:

AND (uslov1; uslov2;…)

Funkcija kao rezultat ispisuje TRUE ako su zadovoljeni svi zadani uslovi. Ako nije zadovoljen jedan ili više uslova funkcija kao rezultat ispisuje FALSE.

OR (uslov1; uslov2;…)

Funkcija kao rezultat ispisuje TRUE ako je zadovoljen bar jedan zadani uslov. Ako nije zadovoljen niti jedan uslov funkcija kao rezultat ispisuje FALSE.

IF (uslov; vrijednost za ispunjen uslov; vrijednost za neispunjen uslov)

Funkcija ispituje uslov. Ako je uslov ispunjen ispisat će se jedna vrijednost, a ako nije druga.

Funkcije za traženje i reference

Ukoliko Excel koristite za upravljanje podacima onda ćete često koristiti opcije za traženje i reference.

Evo nekoliko najčešćih funkcija:

LOOKUP Traži vrijednosti u vektoru ili polju

VLOOKUP Traži u prvoj koloni polja i prelazi preko redova kako bi vratio vrijednost ćelije

HLOOKUP Traži u gornjem redu polja i vraća vrijednost naznačene ćelije

COLUMNS Vraća broj kolona u referenci

ROWS Vraća broj redova u referenci

Matematičke i trigonometrijske funkcije

Ove funkcije su najzastupljenije u Excelu, koriste se samostalno a i u kombinaciji sa drugim funkcijama Excel-a.

Excel sadrži sve matematičke operacije sa brojevima koje se nalaze i na kvalitetnim kalkulatorima: počev od funkcije SUM, koja je prva koju svako savlada, preko trigonometrijskih, eksponencijalnih i logaritamskih funkcija, do funkcija zaokruživanja broja.

Mat f

Neke od matematičkih funkcija:

ABS (broj)

Funkcija ispisuje apsolutnu vrijednost broja (vrijednost bez obzira na predznak).

INT(broj)

Funkcija zaokružuje broj na najbliži manji cijeli broj.

ROUND (broj;zadani broj znamenaka)

Funkcija zaokružuje broj na zadani broj znamenaka.

SQRT(broj)

Funkcija računa kvadratni korijen broja.

POWER (broj;eksponent)

Funkcija računa n-tu potenciju broja (n-ti eksponent) i n-ti korijen (za vrijednost eksponenta valja odabrati 1/n)..

MOD (djeljenik;djelitelj)

Funkcija računa ostatak dijeljenja dva broja.

SUM (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija zbraja podatke iz odabranih skupina ćelija (moguć je odabir do 30 različitih skupina ćelija).

PI()

Funkcija ispisuje vijednost konstante PI.

RAND()

Funkcija ispisuje slučajni broj veći ili jednak 0 a manji od 1.

Tekstualne funkcije

Tekstualne funkcije mogu se koristiti na više načina. Mogu se koristiti u funkciji vraćanja broja znakova u tekstualni string, da uklone iz ćelija znakovei razmake koji su suvišni prilikom štampanja dokumenta, promjene velika slova u mala i obrnuto itd.

Neke od funkcija za rad sa tekstom:

LEN(tekst) Funkcija prebrojava znakove tekstualnog niza. (Broje se i praznine između riječi.)

UPPER(tekst) Funkcija pretvara sva slova tekstualnog niza u velika štampana.

PROPER(tekst) Funkcija pretvara prvo slovo svake od riječi tekstualnog niza u veliko štampano.

LEFT (tekst;zadani broj znakova) Funkcija iz odabranog teksta ispisuje zadani broj znakova počevši s lijeve strane.

MID (tekst;redni broj početnog znaka;zadani broj znakova) Funkcija iz odabranog teksta ispisuje zadani broj znakova počevši od željenog početnog znaka.

CHAR (broj) Funkcija ispisuje znak koji u kodnoj tabeli (ASCII) odgovara zadanom broju. Vrijednost broja može biti iz raspona od 1 do 255.

Statističke funkcije

Ove funkcije se najviše koriste, zahvaljujući njima možete izračunati prosjek, interval, prebrojati vrijednosti, utvrditi trend itd.

Stat funkcije

Evo i značenja nekih od njih:

AVERAGE (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija računa srednju vrijednost podataka iz odabranih skupina ćelija (moguć je izbor do 30 različitih skupina ćelija).

MIN (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija traži najmanju vrijednost iz odabranih skupina ćelija

MAX (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija traži najveću vrijednost iz odabranih skupina ćelija

COUNT (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija prebrojava u odabranim skupinama ćelija, ćelije u kojima se nalaze brojčani podaci.

COUNTA (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija prebrojava u odabranim skupinama ćelija, sve ćelije bez obzira na sadržaj .

COUNTIF (skupina ćelija;uslov)

Funkcija prebrojava u odabranoj skupini ćelija, sve ćelije koje zadovoljavaju postavljeni uslov. Uslov može biti broj, skup znakova, izraz. (npr. 32, <32, jabuka).

COUNTBLANK (skupina ćelija)

Funkcija prebrojava koliko je praznih ćelija u odabranoj skupini ćelija.

MODE (1.skupina ćelija;2.skupina ćelija;...)

Funkcija u odabranim skupinama ćelija traži brojčanu vrijednost koja se najčešće pojavljuje.

Excel

Logičke funkije Logičke funkcije testiraju ćelije i opsege i vraćaju logički rezultat u obliku teksta.

Logičke funkije

Logičke funkcije testiraju ćelije i opsege i vraćaju logički rezultat u obliku teksta.