Gramatika i pravila pisanja programa

Svaki jeziku, bio on govorni ili programski, ima pravila koja treba poštovati prilikom pisanja u njemu. Tako je pravilo da se rečenica započinje velikim slovom, a završava tačkom. Programski jezici su mnogo striktniji po pitanju pravila koja se moraju zadovoljiti.

Sintaksa definiše pisanja riječi nekog jezika.
Npr. rečenica: “Ja živim u Banjaluki.” ima sintaksnu grešku jer jedna riječ nije ispravno napisana.
Gramatika jezika definiše pravila povezivanja riječi u rečenice.
Npr. rečenica: “Juče ću ići na izlet” je gramatički pogrešna iako ne sadrži greške u sintaksi.

U računarstvu i lingvistici, raščlanjivanje (formalnije: sintaksna analiza) je postupak analiziranja niza tokena radi utvrđivanja gramatičke strukture u odnosu na datu (više ili manje) formalnu gramatiku. (Kod Pascala se odvija u toku kompajliranja.)

Semantika definiše značenje, odnosno smisao rečenice.
Moguće je formirati sintaksno i gramatički ispravne rečenice koje su potpuno besmislene, dakle semantički pogrešne,

Npr.: “Jutros je osvanulo nebo bez oblaka i odmah je počelo kišiti dok se smrkavalo.” 

Ili poznati paradoks: “Jedan Atinjanin kaže svi Atinjani lažu.”

Sintaksa i gramatika nekog programskog jezika mogu se precizno opisati formalnim matematičkim pravilima (tzv. Backus-Naurova forma), što omogućava programu prevodiocu (kompajleru) da izvrši detaljnu provjeru sintakse i gramatike napisanog programa i ukaže na eventualne greške.

Sa semantikom je znatno veći problem, jer ju je praktično nemoguće u potpunosti formalizirati, tako da sematičke greške kompajler ne može otkriti, već se one otkrivaju u fazi testiranja programa.